Four Guineas. Elspeth Huxley.
(Gambia, Sierra Leone, Ghana, Nigeria)
To, że wydana została dość dawno, bo w 1954 roku wcale nie umniejsza wartości tej książki. Większość zagadnień w niej poruszanych, no może poza niektórymi danymi liczbowymi, jest nadal aktualna. Pani Huxley w sposób niesamowicie ciekawy i wciągający opisuje swoją podróż przez cztery kraje Afryki Zachodniej, które skolonizowali Brytyjczycy. Właściwie w czasie, kiedy autorka zwiedzała te państwa, nie były one niezależne, a jedynie stanowiły brytyjskie terytoria. Wycieczkę rozpoczniemy od małej Gambii, skąd przeniesiemy się do Sierra Leone, gdzie Brytyjczycy ustanowili swoje centrum walki z niewolnictwem oraz otworzyli jedne z najlepszych, w tamtym czasie szkół takich jak Fourah Bay College. Dalej powędrujemy do kraju Aszanti czyli dzisiejszej Ghany, aby zakończyć książkę najobszerniejszym rodziałem o najludniejszym kraju tego regionu – Nigerii. Jest to także najciekawszy rozdział. Może wynika to z bogactwa i tyglu kulturowego jaki stanowiła wtedy i dziś stanowi Nigeria. Polecam poszukać tej książki. Cytaty:
” It has been said that Africa is the only continent without a history. Not because history has not been made here: because Africa devours its history as it goes along, eats up its monuments, destroys its artifacts and absorbs its invaders, like a boa-constrictor that swallows a kid”.
“It was the quest for gold, not slaves, that first drew white men to this coast (The Gambia)”.
“What the Creoles (in Sierra Leone) have not done, so far as I know, in this century and a half, is to create anything. There is no serious Creole art, literature, drama or music”.
“Most things in Africa are upside down”.
“It is among the Mende that leopard societies are, or at any rate were, to be found”.
“(In Ghana – przypis autora) Throughout the sixteenth and seventeenth centuries, forts and castles changed hands continually as the the Portuguese (who had to keep off the Spanish) gave way to the Dutch (who had keep off the Swedes, Danes and Brandenburgers), and the Dutch to the English (who had trouble with the French)”.
“He (king of the Ashanti – przypis autora), the Queen Mother and other members of the royal family were seized, in a manner the Ashanti considered treacherous, and exiled to the Seychelles”.
“Nigeria is less a country than a geographical accident resulting from historical caprice: for instance, from Franco-British rivalry and explorers whims”.
“For once upon a time the gods lived on earth, and there is no Yoruba who cannot trace his ancestry back to one of them”.
“For our part, we came to Africa as traders and it is as traders that we shall, in the last resort, remain; for it is our trade that is wanted, and African trade that we need. In this, the inclinations of the two peoples coincide. The future of our missionary endeavour – the spread of the gospel of parliamentary democracy – is, I think, a great deal more dubious”.